Το καρδιοτοκογράφημα, ή αλλιώς NST (Non Stress Test), αποτελεί μια μη παρεμβατική μέθοδο ελέγχου της καρδιακής λειτουργίας του εμβρύου σε συνδυασμό με την παρακολούθηση της δραστηριότητας της μήτρας.

Η εξέταση είναι απλή και ανώδυνη και συμβαίνει στο τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, η έγκυος βρίσκεται σε πλάγια ή ημικαθιστή θέση (δεν πρέπει να βρίσκεται σε ήπτια θέση για να μην ζαλιστεί) και τοποθετούνται πάνω στην κοιλιά της δυο κεφαλές, οι οποίες σταθεροποιούνται με την χρήση ειδικών ελαστικών ζωνών.

Η μια κεφαλή, τοποθετείται στο σημείο της κοιλιάς στο οποίο προσεγγίζεται η πλάτη του εμβρύου και προσδιορίζει την καρδιακή συχνότητα, δηλαδή τον χτύπο της καρδιάς του.

Η δεύτερη κεφαλή τοποθετείται στο ανώτερο τμήμα της κοιλιάς και ανιχνεύει την ύπαρξη ή μη συστολών της μήτρας.

Επιπλέον, δίδεται στην έγκυο ειδικός μοχλός με ενσωματωμένο κουμπί, το οποίο και η μητέρα θα πατάει κάθε φορά που αντιλαμβάνεται το έμβρυο να κινείται.

Αυτές οι μετρήσεις αποτυπώνονται σε ειδικό χαρτί για την αξιολόγησή τους από τον επαγγελματία υγείας (μαία, γυναικολόγο).

Η διάρκεια της εξέτασης κυμαίνεται από 20’ εως 40’ λεπτά, και το αποτέλεσμα αυτής είναι ενεργητικό (reactive) αν το έμβρυο κατά την διάρκεια της κίνησης του ή κατά την διάρκεια κάποιας συστολής της μήτρας εμφανίσει επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού.

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Αυτό που ελέγχεται στο καρδιοτοκογράφημα, είναι η καλή λειτουργία της καρδιάς και δομών του εγκεφάλου του εμβρύου, μέσω των χαρακτηριστικών και των διαφόρων μεταβολών που συμβαίνουν στην καρδιακή του συχνότητα.

Όπως οι σφυγμοί του μέσου ενήλικα κυμαίνονται σε φυσιολογικές συνθήκες από 60 έως 100 παλμούς/λεπτό, έτσι και η καρδιακή συχνότητα του εμβρύου πρέπει να είναι σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες από 110 έως 160 παλμούς/λεπτό.

Θετικό προγνωστικό σημείο της καλής κατάστασης του εμβρύου είναι η περιστασιακή αύξηση των παλμών του κατά τη διάρκεια του καρδιοτοκογραφήματος, ιδιαίτερα όταν αυτή η αύξηση προκύπτει μετά από μια κίνηση του εμβρύου μέσα στην μήτρα ή μετά από κάποια συστολή της μήτρας (πέτρωμα της μήτρας).

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Επιμέλεια κειμένου: K. Mπέκιου, Κ. Γουρουντή

Ένας από τους βασικότερους τρόπους παρακολούθησης της κατάστασης του εμβρύου κατά τη διάρκεια του τοκετού είναι το καρδιοτοκογράφημα.

Κατά την διάρκεια των συστολών του τοκετού, η κυκλοφορία του αίματος και η παροχή οξυγόνου από την μητέρα προς το έμβρυο μειώνεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις το έμβρυο μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτήν την παροδική ελάττωση της παροχής του οξυγόνου προς αυτό.

Με την χρήση του καρδιοτοκογραφήματος έχουμε άμεση οπτική και ακουστική επαφή με την αντίδραση και διαχείριση του εμβρύου προς τις συστολές της μήτρας στη διάρκεια του τοκετού.

Ωστόσο η χρήση της συνεχούς καρδιοτοκογραφικής παρακολούθησης κατά τη διάρκεια του τοκετού συστήνεται μόνο σε περιπτώσεις όπου υπάρχει παθολογική κατάσταση της εγκυμοσύνης η οποία αυξάνει τον κίνδυνο νοσηρότητας του εμβρύου, ή όταν γίνεται χορήγηση ωκυτοκίνης για πρόκληση τοκετού.

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Επιμέλεια κειμένου: K. Mπέκιου, Κ. Γουρουντή

Με ποιους τρόπους μετράω τις κινήσεις του μωρού μου;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει η μέτρηση των εμβρυϊκών κινήσεων . Κάποιοι από αυτούς είναι:

• Cardiff method-“count to 10” : Μέτρηση δέκα κινήσεων του εμβρύου για μια συγκεκριμένη ώρα κάθε ημέρα. Σε περίπτωση που παραταθεί ο αναμενόμενος χρόνος, με βάση τις προηγούμενες μετρήσεις, ή παρατηρηθούν λιγότερες από 10 κινήσεις μέσα σε 12 ώρες, πρέπει να ενημερωθεί άμεσα ο επαγγελματίας υγείας.
• Sadovsky method: Μέτρηση των κινήσεων του εμβρύου για μία ώρα μετά το γεύμα. Η αντίληψη 4 κινήσεων του μωρού μέσα σε αυτό το διάστημα είναι ενδεικτικό σημείο της καλής του κατάστασης μέσα στη μήτρα.
• CLAP method: Αυτή η μέθοδος προτείνει την καταμέτρηση των εμβρυϊκών κινήσεων τέσσερις φορές την ημέρα για διάστημα 30 λεπτών, μετά τα γεύματα και την ώρα του βραδινού ύπνου. Εάν στο σύνολο των διαστημάτων, οι κινήσεις που έγιναν αντιληπτές από την έγκυο είναι ίσες ή περισσότερες από 10, είναι ένα αποδεκτό σημάδι του καλώς έχειν του εμβρύου.
• Ένας άλλος τρόπος είναι η μέτρηση των εμβρυϊκών κινήσεων για 1 ώρα την ημέρα ή εάν αναμένεται κάτι κάθε 6 ώρες. Εάν παρατηρηθούν λιγότερες από 4 κινήσεις μέσα σε αυτό το διάστημα, η μέτρηση πρέπει να επαναληφθεί για ακόμα μια ώρα.

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Επιμέλεια κειμένου: K. Mπέκιου, Κ. Γουρουντή

Οποιοσδήποτε από τους παραπάνω τρόπους επιλεχθεί για την καταμέτρηση των εμβρυϊκών κινήσεων, σε περίπτωση που δεν τηρηθούν τα κριτήρια που αναφέρονται, θα πρέπει να γίνει άμεση ενημέρωση του επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί (μαία, γυναικολόγος) και να γίνει εκτίμηση της κατάστασης του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα ή με βιοφυσικό προφίλ.

Δεδομένου του ότι ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει καθολική αποδοχή από την επιστημονική κοινότητα, σε ποιες περιπτώσεις θεωρείτε ότι έχουμε ελαττωμένες εμβρυϊκές κινήσεις, για αυτό τον λόγο και δεν προτείνεται η υιοθέτηση κάποιας συγκεκριμένης μεθόδου καταμέτρησης των εμβρυϊκών κινήσεων.

Συγκεκριμένα δίνεται περισσότερο έμφαση στο ότι κάθε μητέρα θα πρέπει να παρακολουθεί το μοτίβο των κινήσεων του δικού της μωρού.

Σε αυτήν την περίπτωση εάν παρατηρηθεί κάποια αλλαγή, ή λιγότερες ή πολύ περισσότερες από τις αναμενόμενες, σε σχέση με τις προηγούμενες μέρες, τότε πρέπει να ενημερωθεί ο αρμόδιος επαγγελματίας υγείας.

Η παρατήρηση της εγκύου μιας απότομης αλλαγής στον συνηθισμένο αριθμό των κινήσεων του εμβρύου, είναι ένα πολύ σημαντικό κλινικό σύμπτωμα για το οποίο πρέπει να ενημερώνει άμεσα την μαία ή τον γιατρό της.

Μετά από αυτό θα πρέπει να ακολουθεί καρδιοτοκογράφημα ή και περαιτέρω έλεγχος με υπέρηχο.

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Επιμέλεια κειμένου: K. Mπέκιου, Κ. Γουρουντή

Μια έγκυος θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται τις κινήσεις του μωρού της συνήθως από την 18η -20η εβδομάδα εγκυμοσύνης.

Οι γυναίκες που δεν είναι έγκυες για πρώτη φορά, μπορεί να τις αντιληφθούνε ακόμα και από την 16η εβδομάδα. Από εκείνη τη στιγμή και μέχρι την 32η εβδομάδα, οι κινήσεις του εμβρύου συνεχώς αυξάνονται.

Από την 32η και μετά, μένουν σταθερές στον αριθμό και δεν μειώνονται στα τελευταία στάδια της εγκυμοσύνης. Το μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι η αίσθηση των κινήσεων του εμβρύου, καθώς προχωράμε προς το τέλος του τρίτου τριμήνου.

Αυτή η αλλαγή οφείλεται στην φυσιολογική ωρίμανση του νευρολογικού συστήματος του εμβρύου.

Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες εμβρυϊκές κινήσεις γίνονται κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες.

Απουσία εμβρυϊκών κινήσεων έχουμε σε περιόδους ύπνου του εμβρύου, οι οποίες φυσιολογικά δεν ξεπερνάνε σε χρονικό διάστημα τα 90 λεπτά.

Μια έγκυος μπορεί να αντιληφθεί τις κινήσεις του μωρού της, όταν βρίσκεται ξαπλωμένη, είναι ήρεμη, ήσυχη και συγκεντρωμένη στο μωρό της.

Γυναίκες οι οποίες είναι πολύ απασχολημένες κατά τη διάρκεια της ημέρας, τείνουν να αντιλαμβάνονται σε μικρότερο βαθμό τις κινήσεις του εμβρύου.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την κατανόηση των εμβρυϊκών κινήσεων, είναι η θέση του πλακούντα. Σε μια εγκυμοσύνη, μικρότερη των 28 εβδομάδων, εάν ο πλακούντας βρίσκεται στο πρόσθιο τοίχωμα της μήτρας, δυσκολεύει την αντίληψη των κινήσεων του.

Πηγές:

• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. The use of electronic fetal monitoring: the use and interpretation of cardiotocography in intrapartum fetal surveillance. London: RCOG, 2001
• Royal College of Obstetricians and Gynaecologists.. Green Top Guideline No 57. February 2011. Reduced Fetal Movements
• Winje BA, Saastad E, Gunnes N, Tveit JV, Stray-Pedersen B,Flenady V, et al. Analysis of ’count-to-ten’ fetal movement charts: a prospective cohort study. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology 2011;118(10):1229–38.

Επιμέλεια κειμένου: K. Mπέκιου, Κ. Γουρουντή